İkinci El Araç Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
İkinci el araç alırken doğru adımları atmak, hem bütçenizi korumanız hem de güvenli bir alışveriş yapmanız açısından büyük önem taşımaktadır. Araç piyasasında çok sayıda seçenek olsa da her ilan güvenilir olmayabilir. Ekspertiz raporunun gerekliliği, dolandırıcılık ihtimalleri ve aracın gerçek değerini anlamak gibi kritik noktalar göz ardı edildiğinde, alıcılar ciddi mağduriyetler yaşayabiliyor. Peki, ikinci el araba alırken nelere dikkat edilmeli ve hangi kontroller mutlaka yapılmalı?
Bir aracı sadece dış görünüşüne bakarak almak büyük bir hata olabilir. Motor sağlığından kaporta durumuna, kilometre geçmişinden aracın hasar kaydına kadar birçok detay, karar verme sürecinde belirleyici rol oynamaktadır. Ayrıca, günümüzde sıkça karşılaşılan “ikinci el araba dolandırıcılığı nasıl anlaşılır” sorusu da alıcıların en çok merak ettiği konular arasında yer alıyor.
Bu yazımızda, ikinci el araba kontrol listesi üzerinden ilerleyerek satın alma sürecinde nelere dikkat edilmesi gerektiğini adım adım ele alacağız.
İkinci El Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bir aracı sadece fiyatı cazip olduğu için satın almak riskli olabilir. Aşağıdaki noktalara mutlaka dikkat edilmelidir:
- Hasar ve Tramer Kaydı: Araç geçmişinde kaza, pert kaydı veya büyük onarımlar olup olmadığını sorgulamak gerekir. E-Devlet veya SMS üzerinden sorgulama yapılabilir.
- Kilometre Durumu: Kilometresiyle oynanmış araçlar sık rastlanan bir sorundur. Servis kayıtlarıyla kilometre bilgisini doğrulamak önemlidir.
- Yaş ve Kullanım Uyumu: 10 yaşında ama düşük kilometrede görünen bir araç şüphe uyandırabilir. Araç yaşı ile kullanım geçmişi arasında mantıklı bir uyum olmalı.
- Servis ve Bakım Kayıtları: Düzenli bakımı yapılmış bir araç hem uzun ömürlü olur hem de daha güvenilir bir tercih sunar.
Hasar ve Tramer Kaydı Nasıl Öğrenilir?
İkinci el araç alırken en kritik adımlardan biri, aracın geçmişinde kaza, pert kaydı veya büyük onarımlar olup olmadığını öğrenmektir. Bunun için Tramer (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) üzerinden sorgulama yapılabilir.
E-Devlet Üzerinden Sorgulama
- E-Devlet Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) hizmeti ile araç plaka veya şasi numarası girilerek hasar geçmişi görülebilir.
- Bu sorgulama ücretsizdir ve detaylı bilgi verir.
SMS ile Hasar Kaydı Sorgulama
Hasar geçmişini öğrenmek için kısa mesajla sorgulama da yapılabilir:
- Telefonunuzun mesaj kısmına HASAR [Plaka] yazarak 5664 numarasına SMS gönderin.
- Örnek:
HASAR 34ABC123→ 5664
- Örnek:
- Kısa süre içinde aracın geçmiş kaza bilgileri size SMS olarak gelir.
👉 Ayrıca “DETAY” yazarak 5664’e gönderildiğinde, aracın değişen parçaları hakkında daha kapsamlı bilgi alınabilir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
- Pert kaydı (tam ziya) çıkarsa aracın ikinci el değeri ciddi oranda düşer.
- Birden fazla kaza kaydı olan araçlarda mutlaka ekspertiz raporuyla şase ve motor durumu incelenmelidir.
- Hasar kaydı düşük görünse bile (örneğin 3.000 TL) parça değişimi yapılmış olabilir, bu nedenle sadece kayıt tutarına değil değişim bilgilerine de bakılmalıdır.
2. El Araba Alırken Ekspertiz Şart mı?
Kısaca cevap verelim: Evet, ekspertiz şarttır.
Ekspertiz raporu, aracın kaporta, mekanik, elektronik ve motor aksamının detaylı şekilde incelendiği resmi bir belgedir.
- Neden Gerekli? Çünkü çıplak gözle göremeyeceğiniz arızaları ortaya çıkarır.
- Alıcıyı Nasıl Korur? Satış sonrası ortaya çıkan sorunlarda elinizde resmi bir belge olur.
- Dikkat Edilmesi Gereken Nokta: Sahte ekspertiz raporları piyasada dolaşabiliyor. Mutlaka güvenilir ve bağımsız ekspertiz firmalarını tercih edin.
İkinci El Araba Dolandırıcılığı Nasıl Anlaşılır?
İkinci el araç alım satımında en büyük risklerden biri de dolandırıcılıktır. İşte sıkça karşılaşılan yöntemler:
- Kapora Dolandırıcılığı: Aracı görmeden “başkası kapmasın” diyerek kapora isteyen satıcılara dikkat edin.
- Acil Satış Senaryosu: “Yurt dışına çıkacağım, hemen satmam lazım” gibi bahanelerle piyasa değerinin çok altında satış teklif eden kişilerden uzak durun.
- Belgelerde Tutarsızlık: Ruhsat, şase numarası, motor numarası gibi bilgiler mutlaka kontrol edilmeli. En küçük uyumsuzluk bile tehlike işaretidir.
- Eksik veya Gizlenen Hasarlar: Boya, değişen parçalar veya kilometre gerçeği gizlenebilir. Bu nedenle ekspertiz raporu kritik öneme sahiptir.
İkinci El Araba Kontrol Listesi
Araç almadan önce mutlaka şu adımları kontrol edin:
- Tramer & Hasar Kaydı Sorgulaması
- Kilometre Orijinalliği (Servis kayıtlarıyla teyit)
- Test Sürüşü (Direksiyon, fren, süspansiyon tepkileri)
- Dış ve İç Kontroller (Çizik, boya, döşeme, elektronik aksam)
- Mekanik Aksam (Motor sesi, frenler, şanzıman, süspansiyon)
- Lastik ve Jant Durumu
- Şase ve Motor Numarası (Ruhsat ile uyumlu mu?)
- Vergi, Ceza ve Borç Durumu (E-Devlet üzerinden sorgulanmalı)
Bu listeyi tamamlamadan araç satın almak büyük risk taşıyabilir.
Yasal ve Güvenli İşlem İçin Öneriler
Aracı beğendiniz, ekspertizden geçirdiniz ve almaya karar verdiniz. Şimdi sıra geldi resmi işlemlere:
- Noter Satış İşlemi: Araç alım satımı yalnızca noter huzurunda yapılır. El altından yapılan devirlere kesinlikle güvenmeyin.
- Evrak Kontrolleri: Ruhsat, trafik cezası, vergi ve MTV borçları kontrol edilmeli. Borçlar aracı alan kişiye geçebilir.
- Satıcıyla Güvenli Ödeme: Ödemeyi noter onayından hemen önce veya banka üzerinden yapın. Elden para vermek risklidir.
- Ekspertiz Sonrası Haklar: Ekspertiz raporunda gizlenen sorunlar çıkarsa, Tüketici Kanunu kapsamında hak iddia edebilirsiniz.
İkinci el araç almak, doğru adımlar izlendiğinde son derece avantajlı bir tercih olabilir. Ancak aceleyle verilen kararlar ve yüzeysel kontroller, hem maddi hem de manevi kayıplara yol açabilir.
Unutmayın:
- Ekspertiz raporu şarttır.
- Dolandırıcılık ihtimallerine karşı her zaman uyanık olun.
- Kontrol listesi olmadan araç almayın.
- Resmi işlemleri noter huzurunda tamamlayın.
Böylece, hayalinizdeki ikinci el aracı gönül rahatlığıyla satın alabilirsiniz. 🚗
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İkinci el araba alırken ekspertiz şart mı?
Evet. Türkiye’de 2020’den itibaren yürürlükte olan düzenlemeye göre 8 yaşın altındaki ve 160.000 kilometrenin altındaki araçlar için ekspertiz raporu zorunludur. Bu kriterlerin dışında kalan araçlarda yasal zorunluluk bulunmasa da, alıcıyı korumak için ekspertiz yaptırmak tavsiye edilir. Çünkü gözle fark edilmeyen motor arızaları, kaporta değişimleri veya elektronik sorunlar ekspertiz olmadan tespit edilemez.
Ekspertiz ücreti ne kadar?
2025 yılı itibarıyla ekspertiz fiyatları, seçilen paket ve firmaya göre değişiklik göstermektedir:
- Pilot Garage: 4.500 TL – 8.000 TL
- Otorapor: 4.250 TL – 25.000 TL (VIP paket dahil)
- Auto King: 3.950 TL – 11.000 TL
- Yeşil Oto Ekspertiz: 3.500 TL – 6.200 TL
- Bağımsız Merkezler: 4.500 TL – 7.000 TL
👉 Ortalama olarak, kapsamlı bir ekspertiz paketi 4.000 – 10.000 TL arasında değişmektedir.
Ekspertiz ücretini kim öder?
Genellikle ekspertiz ücretini alıcı öder, çünkü ekspertiz talebini alıcı yapar. Ancak taraflar arasında farklı bir anlaşma yapılabilir. Örneğin; bazı güvenilir galeriler, ekspertiz ücretini kendileri karşılayarak alıcıya güven vermeyi tercih eder.
Ekspertiz işlemi ne kadar sürer?
Ekspertiz işleminin süresi, seçilen pakete göre 30 dakika ile 2 saat arasında değişmektedir. Mini paketler hızlı sonuç verirken, kapsamlı testlerde (dyno testi, motor ve elektronik sistemler dahil) süre uzar.
Ekspertiz raporu ne işe yarar?
Ekspertiz raporu, aracın:
- Kaporta ve boya durumunu,
- Motor ve mekanik sağlığını,
- Elektronik sistemlerini,
- Alt takım ve fren aksamını,
- Şase ve airbag durumunu
detaylı olarak gösterir. Böylece alıcı, bilinçli bir karar verebilir. Ayrıca satış sonrasında arızalar çıkarsa, rapor hukuki süreçte delil olarak kullanılabilir.
Ekspertiz raporu zorunlu mu ve hangi araçlar için geçerli?
- Zorunlu: 8 yaş altı ve 160.000 km altı araçlar.
- Zorunlu değil: Bu kriterleri aşan araçlarda ekspertiz yasal olarak zorunlu değildir. Ancak yapılmadığı takdirde, özellikle motor ve şanzıman gibi pahalı parçaların arızaları büyük maliyet doğurabilir.
- Hukuki Yönü: Zorunlu ekspertiz kapsamında hazırlanan raporda gizlenen ayıplar çıkarsa, alıcı 3 ay veya 5.000 km içerisinde Tüketici Kanunu’na göre hak iddia edebilir.
Otomobil alırken büyük miktarlar ödüyoruz ve bu yüzden de her detaya dikkat etmek oldukça önemli. İkinci el araç alırken dikkat etmeniz gereken diğer detaylar hakkında yorum bırakabilirsiniz.
İlginizi çekebilecek diğer bazı yazılarımız:
Yorum gönder